اعتبار سیاسی برجام نزد گروه 1+5 فقط شش روز بود و بعد از شش روز از تاریخ امضای نمادین، همه دولت‌ها ملزم به تبعیت از قطعنامه 2231 شورای امنیت هستند و آمریکا می‌تواند مکانیسم ماشه را عملیاتی کند.

2020/04/28

در چند روز اخیر، یکی از ژورنال‌ها ادعا کرده آمریکا قصد دارد به برجام بازگشته و مانع پایان تحریم‌های تسلیحاتی در شش ماه آینده شود. فارغ از اینکه برخی ادعاهای ژورنال‌ها فاقد مبانی علمی هستند، لازم است نکاتی در خصوص وضعیت فعلی برجام و جایگاه ایالات متحده آمریکا بیان کنیم.

اولا برجام بر اساس قواعد حقوق بین‌الملل، از بدو موجودیت هیچ‌گونه اعتبار حقوقی نداشته و فقط شش روز از تاریخ امضای نمادین و بیانیه نهایی، نزد طرفین آن اعتبار سیاسی داشت. دوم، بعد از شش روز از تاریخ بیانیه سیاسی، شورای امنیت با تصویب قطعنامه 2231 ذیل فصل هفت، اراده دولت‌ها خلاف قطعنامه را ساقط و همه‌ی طرفین برجام ملزم به اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت هستند. سوم، بر اساس بند 10 قطعنامه 2231 شورای امنیت، ایالات متحده آمریکا جزء طرفین برجام و قطعنامه بوده و اراده خروج از آن ممکن نیست مگر به تصمیم مجدد شورای امنیت ذیل فصل هفتم منشور. (ادعای خروج آمریکا از برجام یک نطق سیاسی توسط دونالد ترامپ بوده و از اعتبار حقوقی برخوردار نمیباشد اما در راستای بند 11 قطعنامه موصوف قابل تفسیر است). چهارم، ایالات متحده آمریکا و هر طرف دیگر همچنان اختیار استفاده از بند 12 قطعنامه 2231 (مکانیسم ماشه/ اسنپ بک) را داشته و می توانند تمامی تحریم‌های سابق شورای امنیت را به وضع حال برگردانند. (اسنپ بک، ابتکار آقای لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در برجام بود و قابلیت وتو ندارد). پنجم، همه تحریم‌ها از بدو موجودیت برجام در لفظ به حالت تعلیق درآمده اما در عمل همه آنها به قوت خود باقی بودند. بازی سیاسی امروز علیه ایران اهداف گمراه کننده‌ای را هم در داخل و هم در خارج دنبال می‌کند که شاید بازی اصلی در آب‌های خلیج فارس باشد...