بررسی حقوقی وضعیت بین‌المللی نقض اصل منع استفاده زیان‌بار از سرزمین توسط دولت ترکیه با سد سازی‌ بر روی رودهای بین‌المللی (با تمرکز بر سد ایلیسو)

فصلنامه پژوهش بین‌الملل
ISSN 2783-1485

دبیر تخصصی: دکتر زهرا نجفی راد

رئیس گروه زبان انگلیسی: دکتر نسیم جهانشاهی

اعضای هیأت تحریریه

دکتر حسین تفضلی

بررسی حقوقی وضعیت بین‌المللی نقض اصل منع استفاده زیان‌بار از سرزمین توسط دولت ترکیه با سد سازی‌ بر روی رودهای بین‌المللی (با تمرکز بر سد ایلیسو)

فصلنامه پژوهش بین الملل، دوره سوم، شماره سوم ، صفحه (17-5)

نویسندگان (Authors)

نوع مقاله: ترویجی

چکیده (Abstract)

رعایت اصل منع استفاده‌ی زیان‌بار از سرزمین؛ در راستای بند 2 از ماده یک منشور ملل متحد مبنی بر «توسعه روابط دوستانه در بین ملل‌متحد بر مبنای احترام به اصل تساوی حقوق» است؛ که در صورت عدم رعایت این اصل، روابط دوستانه دولت‌ها دچار آسیب می‌شود. اصل منع استفاده زیان‌بار از سرزمین بیشتر در حقوق بین‌الملل محیط زیست شناسایی و مورد توجه قرار گرفته و در راستای همین اصل، دولت‌ها حق ندارند با آلودگی در رودهای بین‌المللی یا با سدسازی‌های متعدد موجب نابودی محیط زیست سایر کشورهای همسایه شوند. یکی از دولت‌هایی که همواره موجب نقض این اصل اساسی که در ماده 21 اعلامیه استکهلم (1972) تصریح گردیده، می‌شود؛ جمهوری ترکیه است. دولت ترکیه در قالب پروژه گاپ (جنوب آناتولی شرقی) در پی ایجاد و بهر‌برداری از 25 سد برق‌آبی بر روی رودهای بین‌المللی دجله و فرات است که با افتتاح اخیر سد «ایلیسو» بر روی رود دجله، محیط زیست کشورهای عراق و ایران را با خطر جدی‌تر مواجه کرده است. البته پیشتر وجود سد آتاتورک بر روی فرات و سد موصل در کشور عراق بر روی رود دجله موجب خشکسالی و بروز پدیده‌های ریزگرد در جنوب غرب ایران و از بین رفتن تالاب‌های بزرگی چون هورالعظیم شده است. نظر به اینکه در عرف بین‌الملل ایجاد سد بر رودهای بین‌المللی منوط به توافق بین‌المللی بین کشورهای ذینفع می‌باشد و امکان رجوع به دیوان بین‌المللی دادگستری در صورت عدم وجود یک معاهده بین دولت ناقض اصل منع استفاده زیان‌بار از سرزمین با دولت‌های زیان‌دیده، امکان پذیر نیست؛ لذا دولت‌ها وفق بند یک از ماده 35 منشور ملل متحد باید از ظرفیت شورای امنیت و گزارش یک وضعیت بین‌المللی مانع فاجعه زیست محیطی و اصطکاک بین‌المللی شوند تا صلح و امنیت بین‌المللی با مخاطره مواجه نشود. در این مقاله به روش کیفی در تجزیه و تحلیل داده‌ها سعی بر این شده تا راه حل حقوقی بر وضعیت بین‌المللی که دولت ترکیه ایجاد و صلح و امنیت بین المللی را با تهدید مواجه ساخته؛ شناسایی و بررسی شود.

کلیدواژگان (key words)

Principles of research ethics

Dear researcher, in order to prevent plagiarism and observance of research ethics, please test your article through the following identification and email in the ministry of science's similarity system to the address of the https://tik.irandoc.ac.ir and send its certificate for review from the "Submit article" menu.

Aims and scope of the journal

Quarterly Journal of International Research, licensed by the Ministry of Culture and Islamic Guidance, No. 85422 and with International Standard Issue (issn - 2783-1485) It is managed and published by prominent professors of humanities. This journal is designed to provide an intellectual environment for national and international researchers focusing on international topics (especially international law). Published in response to international advances and the identification of new dimensions of human rights, this journal aims to publish quality articles that report on findings related to important international issues. In this journal, like other journals of prestigious universities in the country, to facilitate identification and search, each article has a special identification number (doi) of the International Research Quarterly. And for easy and universal access to the latest research findings, this journal, as an independent scientific journal, provides articles in English to international researchers free of charge without any restrictions.